„13-tego grudnia roku pamiętnego
Wylęgła się WRON-a z jaja czerwonego„
Tymi słowami współczesna historia dopisała kolejny wątek do i tak już mocno nadszarpniętej wroniej reputacji. Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego – w skrócie WRON – rządziła krajem w czasie stanu wojennego. Jej nazwa prowokowała liczne skojarzenia. W 2009 roku Jacek Dukaj w swojej fantasmagorycznej opowieści Wroniec ucieleśnia w tytułowym potworze sam stan wojenny.
Wrona należy do ptaków krukowatych i dzieli z nimi kulturowe dziedzictwo – symbolizuje śmierć, nieszczęście, złą wróżbę. „Rozdziobią nas kruki, wrony…” Choć nie jest cała czarna, jej nazwa najprawdopodobniej wywodzi się od rdzenia ‚vornь’, oznaczającego właśnie czerń. Ale nie brakuje i dźwiękonaśladowczych wyjaśnień nazwy. Znamienne krakanie wrony także ma kulturowe konotacje: Kto wejdzie między wrony, musi krakać tak jak i one.
Koń wrony to koń czarny, a sama wrona – no cóż – nasza wrona to wrona siwa. Poza tym, że jest czarna to jest także siwa, szpakowata. Inaczej niż kruk, gawron czy czarnowron; zaś bardziej jak popielaty ślepowron.
Jej ponurą sławę i dzikość oswoili wiślańscy flisacy i nazywali ją ciotuchną. Oprócz nich być może lubią ją jeszcze dzieci…
„Ty masz imię, ja mam imię, każdy jakieś imię ma
Nawet wrona przy kominie swoje imię <kra-kra-kra>„
szpakowaty to inaczej siwy? Zawsze rozumiałem to jako mieszaninę białych i czarnych piór/włosów. A co do wrony to nazywana była też „gapą”, np u Reymonta.
według Słownika Języka Polskiego szpakowaty to siwawy, siwiejący, o koniu także ciemnosiwy – nie użyłem tego tutaj w tak rygorystycznie precyzyjnym znaczeniu, ale myślę, że skojarzenie jest trafne. To nie jest synonim, ale powiedzmy wyraz bliskoznaczny 🙂 Mieszanina białego i czarnego natomiast to bardziej kolor pstry lub srokaty.
Jeśli mowa o Wojskowej Radzie Ocalenia Narodowego, to trzeba dodać, że na jej czele stał gen. Wojciech Jaruzelski (obowiązkowo w ciemnych okularach) herbu Ślepowron. W herbie Ślepowron nie ma jednak wrony ani ślepowrona, a kruk z pierścieniem złotym w dziobie, stojący na złotym kawalerskim krzyżu, wspartym na barku srebrnej podkowy.