Nazwa modraczek niesie ze sobą oczywistą treść, ale nie jest utkana z pospolitej substancji „niebieskości”. Modraczek jest modry. Bycie modrym jest szlachetniejszą formą bycia niebieskim. Bycie niebieskim dla tak wyjątkowego gościa w Polsce, byłoby zbyt banalne. Modraczek jest zatem modry jak Dunaj w tytule walca Nad pięknym, modrym Dunajem. Choć i ten Dunaj w tytule oryginalnym jest jedynie schön und blau czyli piękny i niebieski. A modraczek jednak modrzy się dumnie (… u ciszy podnóża… ).

Prawdziwa przyczyna modrości modraczka może być jednak bardziej prozaiczna. Słowo modry jest znacznie atrakcyjniejszą podstawą słowotwórczą. Od słowa niebieski znacznie trudniej utworzyć zgrabne, dobrze brzmiące rzeczowniki. Dlatego od słowa modry utworzono całkiem liczną grupę nazw niebieskich ptaków. Modraszka, modraczek, modrzyk, modrak to tylko wybrane, zachodniopalearktyczne gatunki.

Polska nazwa tego gatunku powstała najprawdopodobniej w latach ’60 XX wieku w Muzeum Zoologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego, kiedy było ono prowadzone przez prof. Władysława Rydzewskiego. On sam był gorącym zwolennikiem upraszczania nazw do nazw jednowyrazowych. To wówczas powstały choćby takie nazwy jak modraszka, czarnogłówka, kapturka. Czy profesor Rydzewski także sam te nazwy proponował…?

Na świecie występuje 6 gatunków modraczków i nie wszystkie mają niebieskie partie upierzenia. Naukowa nazwa „naszego” modraczka zaś to Tarsiger cyanurus i właśnie do rodzaju Tarsiger zalicza się obecnie 6 gatunków. Jedynie Tarsiger cyanurus występuje w Europie. Nazwa rodzajowa Tarsiger jest nieco zastanawiająca; odnosi się bowiem do części nogi – tarsus (czyli skok) – która występuje i jest widoczna u bardzo wielu ptaków. Wyjątkowa długość skoku u modraczka złotawego musiała zwrócić uwagę brytyjskiego przyrodnika Briana Houghtona Hodgsona, który nadał tę nazwę opisanemu przez siebie gatunkowi. Tarsiger – od greckiego tarsos – skok i łacińskiego ger – nosić. Opisany znacznie wcześniej modraczek (zwyczajny) należał wówczas do rodzaju Luscinia (słowik), do którego włączył go słynny pruski ornitolog Peter Simon Pallas, który opisał ten gatunek. Przymiotnik cyanurus znaczy zaś niebieskoogonowy – od greckich kuanos – niebieski (modry, stąd także nasz malarski cyjan) i oura – ogon. Podobnie jak w dzisiejszym angielskim Bluetail bądź rosyjskim синехвотка [siniechwostka].

Nie wszystkie modraczki są zatem modre i nie wszystkich gatunków z rodzaju Tarsiger szczególną cechą jest długość skoku tarsus, ale takie sytuacje wymusza niejako współczesna, oparta na badaniach genetycznych systematyka.