Pelikan – ptak cudzoziemski

pelikan2Faktycznego istnienia pelikanów niezbicie dowodzą ostatnie obserwacje, ale jeszcze na początku XVII wieku poważny filolog i leksykograf polski Grzegorz Knapski tak o nim pisał: „pelikan, ptak zmyślony malarzów i niektórych pisarzów”. Ten sam autor ptaka tego nazywa jednak bąkiem cudzoziemskim, co jest spostrzeżeniem zadziwiająco trafnym w świetle… najnowszych badań genetycznych! Tak, tak! Według najnowszego podziału bąki wraz z innymi czaplami należą do rzędu pelikanowych.

Polską nazwę tych ptaków, podobnie do wielu innych języków świata, zapożyczyliśmy przez łacinę z samej greki. Łacińskie Pelecanos utworzono od greckiego pelekys – toporek, siekiera. Początkowo określenie było używane w odniesieniu do różnych ptaków charakteryzujących się dużym dziobem (flamingów, warzęch, nawet dzięciołów!). Polski przyrodnik Gabriel Rzączyński jeszcze na początku XVIII wieku pelikanem nazywa właśnie warzęchę.

Ptakom tym od wieków przypisywano wielką ofiarność – wedle różnych mitów pelikany zawzięcie chronią swoje młode przed zagrożeniem, nawet oddając własne życie bądź rozdzierają sobie pierś, by własną krwią nakarmić swoje pisklęta. Ta ostatnia legenda podniosła pelikany do rangi „ptaków Chrystusa”, a wizerunek pelikana karmiącego młode swoją krwią jest częstym motywem sztuki sakralnej.

W Warszawie przy Placu Zamkowym stoi XVII-wieczna kamienica „Pod Pelikanem” – na rogu budynku widzimy pelikana z dwójką karmionych młodych (fot. Witold Muchowski).

Ten wpis został opublikowany w kategorii Uncategorized. Dodaj zakładkę do bezpośredniego odnośnika.

5 odpowiedzi na „Pelikan – ptak cudzoziemski

  1. dzikaochota pisze:

    Witek, ja byłem przekonany, że dałeś pelikana z RES SACRA MISER z Krak. Przedm. 62.

    • Witek pisze:

      Też piękny – to taka luźna kolonia lęgowa 😉 – może znajdę ciekawostki na jeszcze jeden w wpis o pelikanie. Widzę z forów, że temat nie jest jeszcze „zmęczony”.

  2. Pingback: Monstrum z rybnych stawów | Dzika Ochota

  3. Pingback: Z pelikanem dziób w dziób - AfrykAnka

  4. Pingback: Z pelikanem dziób w dziób (5 niezwykłych historii) - NAMIBIA - informacje, ciekawostki, porady, wyjazdy, ceny, aktualności!

Dodaj odpowiedź do Witek Anuluj pisanie odpowiedzi